Hepimiz stresin insan hayatında olumsuz bir duygu olduğunu düşünerek ve en ufak bir olumsuzlukta stresin arkasına sığınarak aslında kendimizi durduruyoruz. Stres her zaman düşündüğümüz gibi olumsuz bir duygu olmayabilir.
Stres kişinin baş edebilme gücünü aşan ya da zorlayan durumlarla karşılaştığında kendini koruyabilmek ve hayata devam edebilmek adına verdiği otomatik tepkilerdir. Eğer var olan durumla mücadele edecek kadar gücünün olduğuna inanıyorsa “savaşma”, baş edemeyeceğine inanıyorsa “kaçma” tepkisini verir.
Stres anında fazla enerji tüketildiğinden vücut yorgun düşmeye başlar. Bunu güçsüzlük, uyku problemi, endişe gibi durumlar takip eder. Dikkatini toplamakta güçlük çeker ve konsantrasyon kaybı yaşamaya başlar. İçine kapanır ve yaptığı her işi olumsuz duygularla, inanmayarak yapar. Bunun sonucunda da performansta düşüş gözlenir.
Stresin kaynağı aslında bizim olayları yorumlama şeklimizdir. Çoğu zaman iş, aile, okul gibi olayları stresin kaynağı zannederiz fakat bu bir yanılgıdır. Stresi yaratan bizim olaylara yüklediğimiz anlamdır. Buna bağlı olarak, sınava hazırlanan çocuklar ve gençler, yeni bir işe başlayanlar ya da bilmediği bir ortama girecek olanlar, yeni arkadaşlık kuracaklar yoğun stres duygusu yaşayabilirler.
Stres sebebiyle kalp atım hızı artar ve ateş basması görülür. Çarpıntı olabilir. Baş ağrısı, mide bulantısı, karın ağrısı, nefes darlığı, iştah kaybı gibi durumlarla karşılaşılır.
Stres yaşamayan insan yoktur. Yeterli düzeyde olduğu sürece stres bizi karşımızdaki işi başarabilmemiz konusunda teşvik eder. Fakat aşırı olduğu durumlarda bütün enerjiyi tükettiği için hayata negatif yönüyle bakmamıza ve karamsar bir ruh haline bürünmemize neden olur.
STRES ALTINDA OLDUĞUNUZU NASIL ANLARSINIZ?
Normal zamanlarınıza göre daha kolay sinirlenirsiniz.
Önemsiz olan olaylara bile olduğundan daha fazla tepki verebilirsiniz.
Yemek yeme ve uyku düzeniniz değişebilir.
Yetersizlik ve başarısızlık duygusunu yoğun olarak yaşarsınız.
Gereğinden fazla hassasiyet ve çalışma isteği duyabilirsiniz.
Karar verme aşamasında zorluklar yaşayıp genel bir kararsızlık haline bürünebilirsiniz.
Düşünce ve konuşmalarda kopukluk, dikkat dağınıklığı yaşayabilirsiniz.
Kendinizi sürekli garanti altına alma ihtiyacı hissedebilirsiniz.
STRESİ AZALTMA YOLLARI
Kendinize dinlenmek için zaman ayırın.
Strese neden olan durumları tespit edin.
Mümkün olduğu kadar temiz havada yürüyün.
Sevdiğiniz bir arkadaşınızla sohbet edin, sevdiğiniz müziği dinleyin. Hayatınızda iyi giden durumları gözünüzün önüne getirin. Gün içinde mutlaka kaslarınızı gevşetme egzersizleri yapın. Gerekli miktarda uyumayı ihmal etmeyin. Eve geldiğinizde bir duş alıp rahatlayın. Aşırı miktarda çay, kahve tüketmeyin. Olaylara karamsar bakmak yerine olumlu bakmayı öğrenin. Telaşlanmanın ve sinirlenmenin hiçbir şeyi halletmeyeceğini, aksine zorlaştıracağını unutmayın.
Zorlandığınız durumlarda başkalarından yardım almayı unutmayın. Gergin htiğinizde 1 dakika durun, derin derin nefes alın ve kendinizi rahatlatacak bir yerde hayal edin. Duygularınızı ifade etmekten çekinmeyin. Duygularınızı reddetmek, onları yokmuş gibi saymak görünüşte sizi etkilememiş izlenimi uyandırabilir ama aslında yaptığınız onları bilinçaltına itmektir. Oradan sürekli “ben buradayım” mesajı gönderecek ve sizi rahatsız edecektir.
Yarın gelmeden, yarın için abartılı korkular geliştirmeyin. Olmamış olayları olacakmış ya da olmuş gibi görmekten vazgeçin. Siz olumlu ya da olumsuz hangi yöne bakmak isterseniz bedeniniz o yönde hormon salgılayacaktır.
Uzm Psk Gülşah Hatipoğlu
